In de Tweede Wereldoorlog speelde de Gereformeerde Lagere School te Zaamslag een rol in het verzenden van geheime informatie. Het brein hierachter is onderwijzer J. Philipse die tot de jaren 60 verbonden bleef aan de school.
De verhalen over de geschiedenis van Zaamslag zijn niet onopgemerkt gebleven. Stichting Zaamslag Geleefd heeft een projectplan opgesteld dat door Vfonds wordt gesteund met een gift van € 5.000.
Wat gaat Zaamslag Geleefd doen?
Verhalen schrijven
Er komen steeds meer verhalen boven water over wat er vroeger in Zaamslag gebeurd is tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zaamslag Geleefd doet bronnenonderzoek en legt die verhalen vast. Dankzij de steun van Vfonds kunnen we 10-15 verhalen uitwerken en beschrijven.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog plaatsen de Duitsers 1,8 miljoen mijnen in Nederland. Na de oorlog moeten die worden geruimd. Gekwalificeerd personeel hiervoor ontbreekt echter. Er wordt daarom in sommige streken voor een pijnlijke oplossing gekozen. Een oplossing die veel slachtoffers maakt waaronder de 22-jarige François de Ridder uit Zaamslag. In 2024 is François geruimd; zijn steen staat als aandenken in het herinneringshofje.
Op 9 september 1944 stort een Amerikaanse B-17 bommenwerper neer bij Zandberg (Hulst). Acht bemanningsleden weten op tijd uit het toestel te springen. Zeven worden met hulp van de Zeeuws-Vlaamse bevolking verborgen gehouden, waaronder Jacob Adriaan Maris uit Reuzenhoek. Na elf dagen worden ze bevrijd door Poolse troepen. Maris ontvangt later een Eisenhower-certificaat voor zijn moed.
Gijs Serrarens was nog maar vijf jaar in september 1944. Zaamslag lag onder granaatvuur en het gezin moest schuilen in de keuken. Vlak naast het raam sloeg een granaatscherf in. Gijs vertelt over deze spannende uren en ook hoe hij de dag erna dode soldaten aantrof langs de Pouckedijk (vlakbij de boerderij van Levinus Scheele).
Cornelis Pieter Oppe wordt op de dag dat Zaamslag wordt bevrijd door de Polen en overlijdt. In deze blog het verhaal hoe de bevrijdingsdag van Zaamslag verliep, en hoe de laatste dag van Cornelis eruit zag.
Op 20 september ziet een verkenningsvliegtuig een groep inwoners, die op de Reuzenhoeksedijk bij verlaten Duitse wagens staan, aan voor Duitse militairen. Niet lang daarna vallen granaten op Othene. Twaalf mensen komen om. Zeven van hen liggen op de begraafplaats van Zaamslag.
Joseph Allan (GB) was slechts 19 jaar toen hij op 2 november 1944 omkwam op de Westerschelde. De dag ervoor schreef hij in een brief aan zijn broer 'Good luck and keep smiling'. Zaamslag is zijn laatste rustplaats, naast landgenoten Derrick Gooch en Ronald Snelling.
Derrick Gooch uit Engeland gaat op zijn 18de het leger in om te vechten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij vecht ruim 2 jaar, landt op D-Day en doet mee aan de Slag om de Schelde. Helaas sneuvelt hij op 2 november 1944. Hij ligt op Zaamslag tussen twee landgenoten die ook sneuvelden.
Janna Hamelink, geboren, getogen en overleden te Zaamslag kreeg in januari 2024 een eervolle vermelding in dagblad Trouw als koerierster. Ook hielp ze onderduikers en was ze actief bij andere verzetsactiviteiten.