Er in juni 2024 meer dan 300 graven worden geruimd?
In de nacht van 27 op 28 april 1944 sluipt een jonge verzetsstrijder het gemeentehuis van Zaamslag binnen. Zijn naam is Roelf Looij, bijnaam "Jan Knok." Hij sleept succesvol 3.500 persoonskaarten mee naar buiten. Hiermee wil het verzet valse persoonsbewijzen maken én de bezetter saboteren. Een actie waarmee deze man uit Nijmegen een onuitwisbaar deel wordt van de Zaamslagse geschiedenis.
Roelf Hijbo Cornelis (Roelf) Looij wordt op 15 september 1919 geboren te Alkmaar. Als de oorlog uitbreekt, vecht hij als dienstplichtige op de Grebbeberg, wordt hij opgepakt en brengt hij 6 weken door in Duitsland als krijgsgevangene. Na een uitstapje bij de Marechaussee besluit Roelf, als de oorlog al 3 jaar gaande is, in mei 1943 vanuit Nijmegen onder te duiken om aan de Arbeitseinsatz te ontkomen. Roelf belandt in Oostburg waar hij niet bepaald stil zit. Hij sluit zich aan bij de KnokPloeg Oostburg, doet mee aan overvallen op distributiekantoren en kraakt bevolkingsregisters, waaronder die van Kloosterzande. In april 1944 wordt hij gevraagd het bevolkingsregister van Zaamslag te stelen.Â
Het is donderdagavond 27 april als Roelf voor zijn actie naar verzetsvrouw tante Jo, oftewel Janna Hamelink van de Velde gaat. De twee kennen elkaar goed, maken we op uit de memoires van tante Jo. Roelf levert vaak wapens af op haar boerderij aan de Terneuzensestraat, slaapt er regelmatig en eet er pannenkoeken vooraf aan de overval op het kantoor van Kloosterzande. Via haar memoires weten we dat Roelf haar ‘s middags om een masker vraagt, aangezien hij de zijne verloren heeft. Later vraagt hij haar om een hamer, beitel en een touw. Tante Jo blijkt op alles voorbereid te zijn en geeft hem de spullen. Om half 11 in de avond vertrekt Roelf in het donker per fiets naar het gemeentehuis terwijl tante Jo op hem wacht. Ze verwacht hem tussen 11 en half 12 weer terug, en vermoedt dat er iets fout is, als hij om 12 uur nog steeds niet op haar boerderij is verschenen.Â
Verderop, aan het plein in Zaamslag, ligt Roelf inmiddels, met een pak vol persoonsbewijzen in zijn armen geklemd, onder de trappen van het gemeentehuis. Vlakbij staan patrouillerende Duitsers te praten en hij kan niet ongezien wegkomen. Hij moet een half uur wachten tot de kust veilig is en loopt dan met maar liefst 70 kilo aan persoonsbewijzen naar zijn fiets. Fietsen is onmogelijk door het gewicht maar ook met het risico op scheuren. Roelf loopt daarom van het plein helemaal naar de boerderij van tante Jo. Best een aanzienlijke tocht. Daar belt hij rond half 1 aan en staat hij een paar seconden later oog in oog met een opgeluchte Janna Hamelink.
In het donker, want de Duitsers mogen niet gealarmeerd worden door licht, hevelen Roelf en Janna 3.500 Zaamslagse persoonsbewijzen over in een andere, betere zak. Iets later zwaait tante Jo Roelf uit als hij, nu wel op de fiets, met een zak van 70 kilo op weg gaat naar zijn volgende doel: Ds Sollie te Spui die zijn bezoek in het donker afwacht.Â
Na deze actie in Zaamslag is Jan Knok een te veel gezochte verzetsman in Zeeland. Iets wat hem laat vertrekken naar Eindhoven waar hij zich aansluit bij KP-Sander. Ook hier zet hij zijn verzetswerk voort. Hij brengt onder andere geallieerde piloten in veiligheid en overvalt weer distributiekantoren. Als Zuid-Nederland bevrijd wordt, is Roelf daar helaas niet bij. In de zomer van 1944 verlooft hij zich met de Amsterdamse Agnes Oosterheert, een koerierster die wapens en documenten vervoert voor het verzet. In september 1944 sluit Roelf zich daarom aan bij een Amsterdamse verzetsgroep. Ook de ouders van Agnes zitten diep in het verzet.
Op 5 oktober 1944, enkele weken na Dolle Dinsdag, wordt Roelf helaas gearresteerd in Amsterdam door de Ordnungspolizei en Sicherheitsdienst (Sipo). Op 24 oktober 1944 wordt hij, samen met 28 anderen, op de Apollolaan, in Amsterdam-Zuid, geëxecuteerd als vergelding voor de moord op een beruchte SD’er. Roelf wordt gecremeerd in Westerveld (Driehuis); zijn as wordt verstrooid. Op heel wat plekken, waaronder in Zaamslag, leven de daden van Roelf voort. Ook ZaamslagGeleefd wil hem via deze blog eren.
Ter nagedachtenis is op 8 april 2020Â een plaquette geplaatst op de Apollolaan te Amsterdam met de namen van de 29 gefusilleerden waaronder die van Roelf Looij.Â
Verloofde Agnes Oosterheert overleeft de oorlog en overlijdt in 2009 op 88-jarige leeftijd.Op 24 oktober 1944 verliest ze niet alleen haar verloofde, maar ook haar vader Petrus. Hij wordt samen met Roelf gefusilleerd op de Apollolaan te Amsterdam.Â
Meer informatie over Roelf Looij, alias Jan Knok:
- Login om te reageren
Reacties