Hij wilde helpen en goed doen – het tragische verhaal van Fré Bakker

Fré Bakker (1922-2008) uit Zaamslag helpt in de oorlog onder andere geallieerde piloten, verzamelt informatie voor het verzet en verspreidt de verboden krant Trouw. Tot hij in 1944 wordt opgepakt door de Duitsers. Ze martelen hem en dreigen zijn ouders op te pakken. Fré breekt. Iets wat hem zijn hele leven blijft achtervolgen.

Als jonge man van 19 fietst Fré Bakker halverwege de oorlog weg uit Zaamslag met de mededeling dat hij het verzet gaat helpen. Hij sluit zich aan en wordt enorm actief. Zijn erelijst is lang. Hij helpt piloten, spioneert en verspreidt Trouw. In 1944 wordt hij echter opgepakt in IJzendijke, met belangrijke brieven en informatie op zak. Er volgt een enorme lijdensweg. Hij wordt naar kamp Haaren gebracht waar hij iedere dag hard wordt verhoord en mishandeld. Het gerucht gaat dat tijdens een van die verhoren Frés tanden uit zijn mond worden geslagen. 

Fré is een belangrijke vangst voor de Duitsers. De SD ziet in hem een lokmiddel om onder andere de redactie van Trouw op te kunnen pakken. Het illegale Trouw is dan het meest gelezen verzetsblad van Nederland. Op het verspreiden ervan staat de doodstraf. Fré is jong, staat onder hoge druk en breekt. Zijn plan is, zegt hij later, om de Duitsers iets te geven maar lang niet alles. Iets waar ze misschien niks aan hebben. Maar het pakt anders uit. Het achtervolgt hem zijn leven lang. Als hij weet te ontsnappen uit gevangenschap duikt hij onder in Hoedekenskerke. Hier raakt hij, vol berouw, depressief en wordt nooit meer dezelfde. 

Na de oorlog doet Fré keihard boete. Op 2 november 1944 wordt hij opgepakt wegens verraad. 1 jaar en acht maanden zit hij gevangen tussen de NSB’ers. Eenmaal vrij besluit hij voor altijd over alles te zwijgen. Zelfs zijn kinderen vertelt hij niets van zijn verleden. Ze kennen hem als een moeilijk benaderbare man zonder vrienden. Pas na zijn dood ontdekten zij, door onderzoek in archieven en gesprekken met historici, hoe groot zijn worsteling was. Zijn dochter Hil vertelt in de prachtige podcast Het Ultimatum van oud-Terneuzenaar Robin de Wever hoe haar vader altijd in angst leefde, Zeeland het liefst ontweek en getekend werd door een schuldgevoel. 

Fré overlijdt in 2008 te Harderwijk. Zijn verhaal is geen simpel verhaal van goed of fout. Het is een herinnering aan de moeilijke keuzes die mensen onder extreme omstandigheden moesten maken. En het is een herinnering aan een Zaamslagenaar die, ondanks alles, wilde helpen en beschermen en daar een enorme tol voor betaalde.

• Podcast Het ultimatum (aflevering 3 en 4) van Trouw en Kamp Vught
• PZC: het ongekende offer van Fre Bakker: hij wilde alleen maar de schade beperken
• Marie uit Lamswaarde, opgepakt door informatie van Fré Bakker, noemt hem in de video De Laatste Getuigen. Ze noemt het niet verraden, maar het gevolg van enorme martelingen. Ze zegt dat hij is gefusilleerd maar Fré overleeft de oorlog.
  
  De tekening bij de blog is gemaakt door AI